Pierwsza pomoc
a prawo

Od tego obowiązku nie ma odstępstwa, chyba że warunki w jakich potencjalnie będziemy musieli działać na to nie pozwalają – ale o tym nieco później. Temat udzielania pierwszej pomocy warunkują akty prawne oraz poszczególne przepisy, które nakładają na nas ten obowiązek, a za ich nieprzestrzeganie, i nie udzielenie pierwszej pomocy może czekać nas kara pozbawienia wolności do lat 3. Jak zatem wyglądają poszczególne przepisy i do czego nas obligują i jak nas chronią?

Jeżeli myślicie, że ustawa obowiązuje tylko Ratowników Medycznych, grubo się mylicie. Poszczególne zapisy ustawy, dotyczą również nas, obywateli.

Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Podsumowując – widzisz wypadek, „najeżdżasz na niego”, widzisz osobę nieprzytomną, pożar itd. Twoim obowiązkiem jest wezwanie odpowiednich służb ratunkowych.

Prawo nie tylko nakazuje nam pewnych działań, ale również nam je ułatwia oraz nas, jako osoby udzielające pierwszej pomocy – chroni.

Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137, z późn. zm.1)) dla funkcjonariuszy publicznych.

Podsumowując – jeżeli udzielasz pierwszej pomocy drugiemu człowiekowi i zostaniesz podczas tej pomocy np. zaatakowany, ktoś będzie Ci utrudniał udzielenie pierwszej pomocy, będzie agresywny – kara jaka go spotka, jest taka sama jak za atak na policjanta czy innego funkcjonariusza publicznego podczas pełnienia obowiązków.

Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Podsumowując – jeśli dla celów akcji pierwszo pomocowej poświęcisz nie tylko swoje mienie, np. gaśnicę, którą masz w kabinie, ale także np. zabierzesz bez pozwolenia gaśnicę z budynku obsługi parkingu – nie będziesz za to pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

Działasz w celu ratowania dobra nadrzędnego, jakim jest ludzkie życie. Ta sama sytuacja dotyczy wybitej przez Ciebie szyby w samochodzie, w celu ratowania życia lub zdrowia poszkodowanej osoby. Za wybitą szybę, czy inne zniszczone mienie – nie poniesiesz odpowiedzialności karnej.

Osobie, która poniosła szkodę na mieniu powstałą w następstwie udzielania przez nią pierwszej pomocy, przysługuje roszczenie o naprawienie tej szkody od Skarbu Państwa reprezentowanego przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody.

Dodatkowo, jeżeli na potrzeby akcji pierwszo pomocowej, użyjesz własnego mienia i je zniszczysz, np. własnej gaśnicy, czy innych przedmiotów, możesz zgłosić swoje roszczenia do Skarbu Państwa.

W aktach prawnych Kodeksu Karnego, funkcjonują zapisy niosące chyba najdalej idące konsekwencje, między innymi:

Art. 162

§1. „Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

Podsumowując – nie można oddalić się z miejsca zdarzenia nie udzielając pomocy, trzeba wezwać służby ratunkowe i tej pomocy udzielić. Oczywiście nie możemy przekraczać pewnych uprawnień i np. stosować zabiegów medycznych zarezerwowanych dla Ratownika Medycznego lub Lekarza.

W tym zapisie, funkcjonuje również bardzo ważne stwierdzenie, które wskazuje, kiedy pierwszej pomocy możemy NIE UDZIELIĆ i to do tego właśnie stwierdzenia odnieśliśmy się na początku naszego wpisu, ponieważ …

Na ten zapis i na to stwierdzenie musimy zwrócić szczególną uwagę

„ … mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia …”

Podsumowując – jeżeli działania pierwszo pomocowe bezpośrednio zagrażają naszemu zdrowiu lub życiu, możemy od tych działań odstąpić. Przykład. Osoba poszkodowana znajduje się w płonącym samochodzie. Nie ma do niej żadnego dostępu, nie ma możliwości jej ewakuacji, nie jesteśmy w stanie nawet podejść, a poprzez podjęcie akcji ratunkowej narazilibyśmy własne życie. W tym wypadku możemy odstąpić od działań. W pierwszej pomocy, szczególnie w warunkach wypadków komunikacyjnych, z którymi My, kierowcy możemy mieć największą styczność nasze bezpieczeństwo to priorytet! W kolejnych wpisach dowiecie się jak o nie zadbać.

Ten zapis interesuje nas bardzo, z racji tego, że jesteśmy nie tylko uprawnionymi do prowadzenia pojazdów, ale i kierowcami zawodowymi. A z racji środowiska w jakim pracujemy na co dzień, jest on dla nas bardzo istotny.

Art. 44.
Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany ponadto:
1. udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję (…)

Wyżej wymienionego art. chyba nie musimy tłumaczyć.

Poza wspomnianymi wyżej ustawami i zapisami, funkcjonują oczywiście jeszcze inne obligujące nas do udzielania pierwszej pomocy. Te o których wspomnieliśmy są jednymi z ważniejszych. Nie tylko nakazują nam podjęcie działań ratunkowych, ale też wskazują w wielu miejscach na aspekt ochrony nas – jako osób udzielających pierwszej pomocy.

Nie musimy zatem przejmować się zniszczonym mieniem, które poświęcimy na rzecz ratowania zdrowia i życia drugiego człowieka. Pamiętajmy też o tym, że prawo nas chroni, oraz że nie zostaniemy pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej, bo „nam się nie udało” lub „coś poszło nie tak”.

O ile nie przekraczamy naszych uprawnień i nie wykonujemy czynności zarezerwowanych tylko dla Ratowników Medycznych czy Lekarzy nikt nie ma prawa oskarżyć nas o nieumiejętne udzielenie pierwszej pomocy. Najważniejsze abyśmy nie byli obojętni, reagowali i pomagali. A jak poprawnie to zrobić, jak udzielić pierwszej pomocy „na drodze” czy wybrać się na kurs z pierwszej pomocy dowiecie się z kolejnych artykułów z serii #Herotrucker.

Szerokości i bezpieczności! Piona!

GOTOWI DO RATOWANIA – szkolenia z pierwszej pomocy, kursy pierwszej pomocy.